Sprawozdanie roczne z zakresu nieczystości ciekłych – nowy obowiązek gmin

Przedmiotem proponowanych zajęć będzie omówienie zagadnień związanych z obowiązkiem sprawozdawczym gmin w zakresie gospodarowania nieczystościami ciekłymi, które nałożyła na nie nowelizacja Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( art. 3 ust. 5). Nowe, roczne sprawozdanie składa się za poprzedni rok kalendarzowy właściwemu wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska i właściwemu dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, nie później niż do końca kwietnia roku następującego po roku, którego dotyczy. Sprawozdanie to składne jest po raz pierwszy za rok 2023 do końca kwietnia 2024 r.
 Podczas proponowanego szkolenia:
• Kompleksowo przeanalizujemy zasady sporządzania sprawozdania, wskażemy jak poprawnie opracować dokument, a następnie przekazać go stosownym podmiotom.
• Przedstawimy genezę powstania ustawowego obowiązku corocznego składania sprawozdania, jego adresatów, zakres i formę, a także sankcje jakie mogą być nałożone za niewywiązywanie się z tego obowiązku.
• Wskażemy jak powinny być gromadzone i weryfikowane dane służące do sporządzenia sprawozdania.
• Zwrócimy także uwagę na aktualne problemy z jakimi gminy spotykają się w praktyce w zakresie gospodarowania nieczystościami ciekłymi.

• Poznasz szczegółowo każdy z elementów, jakie powinno zawierać sprawozdanie roczne dotyczące gospodarowania nieczystościami ciekłymi, wraz z podaniem przykładowych zapisów.
• Dowiesz się, jakie są źródła, sposoby pozyskiwania oraz metody przetwarzania danych niezbędnych do prawidłowego opracowania sprawozdania.
• Uporządkujesz i uzupełnisz wiedzę w zakresie zasad wdrażania tzw. wywozu zastępczego oraz ustalenia minimalnej częstotliwości opróżniania ZB czy też osadnika w instalacjach POŚ.
• Poznasz kwestie dotyczące ustalenia właściciela nieruchomości, wykazywania właściwych stacji zlewnych, czy ustalenia ilości wody na potrzeby sprawozdania.
• Otrzymasz obszerne materiały szkoleniowe, które powstały m.in. w oparciu o wyjaśnienia jakich ekspertowi prowadzącemu szkolenie udzielało Ministerstwo Infrastruktury, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie oraz GIOŚ.
• Uzyskasz odpowiedzi na kluczowe pytania, między innymi:
- Jak prowadzić ewidencję zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków?
- Czy umowa na opróżnianie ZB i POŚ powinna mieć formę pisemną czy może być ustna, a jeśli może to pod jakimi warunkami?
- Jak przygotować się i przeprowadzić kontrolę podmiotów w zakresie realizacji obowiązków związanych z usuwaniem nieczystości ciekłych?

1. Podstawa prawna – art.3 ust. 5 i 6 Ustawy o Utrzymaniu Czystości i Porządku w Gminach.
2. Geneza powstania obowiązku sprawozdawczego:
• Analiza danych GUS.
• Wyniki kontroli NIK z lat 2014-2020.
3. Rola Wód Polskich oraz WIOŚ w weryfikacji i ocenie sprawozdania.
4. Realizacja obowiązków gmin podstawą opracowania sprawozdania:
• Znaczenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków.
• Akty prawa miejscowego:
- Uchwała w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach.
- Uchwała w sprawie górnych stawek opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za opróżnianie ZB i osadników w instalacjach POŚ i transport nieczystości ciekłych.
- Uchwała fakultatywna art. 6 ust. 1a – inne sposoby dokumentowania obowiązków pozbywania się nieczystości ciekłych.
• Kontrole:
- Planowanie.
- Realizacja – upoważnienie; miejsce; sposób; weryfikacja dokumentów; wizja lokalna.
- Protokół – potwierdzenie przeprowadzonej kontroli.
- Wyniki kontroli – konsekwencje i sposoby postępowania w przypadku wyniku negatywnego: wywóz zastępczy; brak ZB lub POŚ; nie respektowanie wymogu minimalnej częstotliwości.
5. Rola sprawozdań kwartalnych w przygotowaniu sprawozdania:
• Analiza dokumentu – czy, kiedy i na jakiej podstawie wezwać do uzupełnienia danych?
• Ewidencja danych zawartych w sprawozdaniach.
• Krzyżowanie danych z przeprowadzonych kontroli z danymi zawartymi w sprawozdaniu.
6. Forma czyli o wzorze sprawozdania i sposobie jego złożenia.
7. Zakres sprawozdania:
• Ustalenie liczby zbiorników bezodpływowych.
• Obliczenia dotyczące liczby właścicieli nieruchomości, od których odebrano nieczystości ciekłe.
• Umowy – zawarte przed okresem sprawozdawczym. Kiedy wykazać w sprawozdaniu?
• Liczba nieczystości ciekłych – w jakim podziale: bytowe/przemysłowe czy ze zbiorników bezodpływowych/osadników instalacji poś? Odebrane czy przekazane?
• Stacje zlewne – uprawnione do przyjmowania nieczystości ciekłych czy tylko te, do których je dostarczano?
• Sposób przedstawienia minimalnej częstotliwości opróżniania ZB i POŚ.
• Ilość wody – skąd pozyskać dane?
• Ilość kontroli – cykl 2-letni czy tylko rok sprawozdawczy?
8. Sankcje:
• Czy istnieją bezpośrednie sankcje powiązane ze sprawozdaniem rocznym?
• Jak sprawozdanie może być wykorzystane przez podmioty, do których jest adresowane?
• Weryfikacja sprawozdania i ewentualne konsekwencje.
9. Podsumowanie czyli o tym, że nie tylko potrzeba ale warto rzetelnie opracować sprawozdanie roczne z zakresu nieczystości ciekłych:
• Sprawozdanie źródłem danych o stanie gospodarki nieczystościami ciekłymi w gminie.
• Sprawozdanie elementem planowania kontroli.
• Sprawozdanie wsparciem w rozwoju budowy sieci kanalizacyjnej.
• Sprawozdanie wyznacznikiem tworzenia aglomeracji wodno-ściekowej.

Pracownicy JST zajmujący się przygotowaniem sprawozdań za gospodarowanie nieczystościami ciekłymi, odpowiedzialni za kwestie dotyczące gospodarki komunalnej, w tym nieczystości ciekłych, ich przełożeni – Kierownicy Referatów Ochrony Środowiska lub Rolnictwa. Także włodarze gmin – wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast.

Samorządowiec, były wójt gminy, od 2019 roku zajmujący się tematami związanymi z gospodarką odpadami oraz nieczystościami płynnymi dowożonymi do stacji zlewnych w ramach działalności doradczej. Współpracował z AMM Systems oraz Ściekami Polskimi Sp. o.o. Aktualnie odpowiada za dział Nieczystości ciekłe w Agencji Wspierania Ochrony Środowiska, a dodatkowo od września 2023 r. pełni funkcję Dyrektora Akademii Edukacji Środowiskowej. Bardzo blisko współpracuje z organizacjami i stowarzyszeniami samorządowymi. Prowadzi szkolenia zarówno z zakresu gospodarki odpadami, jak i nieczystościami ciekłymi.