III Krajowy Kongres Forów Skarbników stanowił dobrą okazję do odnowienia współpracy skarbników w ramach Krajowej Rady Forów Skarbników przy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego. Rada ta rozpoczęła niedawno kolejny etap swoich prac pod przewodnictwem nowego zarządu. Pierwsze efekty to dyskusja merytoryczna z Krajową Radą RIO oraz postulaty i propozycje kierowane do administracji rządowej. Stały się one zresztą podstawą dla stanowiska Krajowej Rady Forów Skarbników, przygotowanego po Kongresie w ramach konsultacji „Samorząd 3.0”, prowadzonych przez patrona honorowego Kongresu, Ministra Michała Cieślaka.

Kim dla RIO jest skarbnik

Rozmowy toczone o pozycji skarbnika, jego roli w podejmowaniu decyzji finansowych, o codziennych problemach w pracy odbywały się praktycznie na wszystkich panelach. Ich kwintesencją była jednak dyskusja, odbywająca się w ramach sesji Aktualna problematyka w ramach prac Krajowej Rady Forów Skarbników, w tym rola Skarbnika. Była to merytoryczna wymiana opinii pomiędzy reprezentującym Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych Grzegorzem Czarnockim, Prezesem RIO w Opolu, oraz Zarządem Krajowej Rady Forów Skarbników przy FRDL, na czele z Małgorzatą Kern, Przewodniczącą Rady i Skarbnik Miasta Chorzów.

Jak więc należy postrzegać skarbnika w JST? Prezes Czarnocki określił to następująco: Skarbnik to ważne ogniwo, łączące często kadencyjne zarządzanie finansami przez włodarzy z wieloletnimi perspektywami, na które patrzy RIO. Reprezentant Rady Krejowej RIO podkreślił, jak ważna jest ta współpraca dla Izb. Poparł także postulat o lepszym umocowaniu prawnym skarbnika. Jak wskazał Prezes Opolskiego RIO, pozwoliłoby to lepiej i odważniej wskazywać na dalekosiężne efekty pewnych planów inwestycyjnych w samorządach oraz zniosłoby nieformalną zasadę „jednokrotności skarbnika” w przypadku odmowy kontrasygnaty.

Ambitne plany Zarządu

Chcemy wzmocnić naszą współpracę z Krajową Radą Forów Sekretarzy, pracować nad wspólnymi stanowiskami. Skoro pracujemy razem na co dzień w naszych jednostkach, to naturalne będzie to także i tutaj - to jeden z pierwszych punktów z planu prac Zarządu, który przedstawiła Przewodnicząca Kern. Następnie zachęciła obecnych na Kongresie skarbników, do wskazywania problemów w codziennej pracy, tak by można je było rozwiązywać wspólnymi siłami.

Skarbników pomysły na „Samorząd 3.0”

Członkowie Zarządu KRFS wskazywali na sprawy, które z punktu widzenia skarbników JST, powinny zostać wyartykułowane w ramach prowadzonych przez Ministra Michała Cieślaka konsultacjach „Samorząd 3.0”.

Aneta Maciążek, Skarbnik Gminy Tomaszów Mazowiecki, wskazała na brak rzetelnego obliczania skutków nowelizacji prawa dla budżetów samorządów. Jako przykład podała zmiany w podatku PIT. Prognozy w tym przypadku dalece rozmijały się z realnymi skutkami, co naruszało konstytucyjną zasadę adekwatności zapewnienia należytych zasobów samorządów do zakresu ich zadań (art. 167 ustawy zasadniczej). Jako kolejny postulat przywołała jednolitą wykładnię i interpretację przepisów. Obecnie zdarza się bowiem, że stanowiska poszczególnych RIO lub Izb i MF różnią się od siebie.

Piotr Budziak, Skarbnik Gminy Zabierzów oraz Wiceprzewodniczący Zarządu KRFS przedstawił wniosek o zwiększenie udziałów samorządów w PIT. Dzięki temu JST uzyskają dużo większą autonomię w kreowaniu swojej polityki rozwoju. Poruszył także kwestię ułatwienia odliczania podatku VAT przez samorządy, czy to przez podmiotowe zwolnienie JST, czy poprzez zwroty od wydatków (majątkowych lub ogólnych).

Janusz Zagórski także wiceprzewodniczący KRFS oraz Skarbnik Miasta Police, wskazał na spory katalog podmiotów, zwolnionych ustawowo z podatku od nieruchomości. Są to np. obiekty z infrastrukturą kolejową czy portową. Samorządy nie mogą więc naliczać należności za często rozległe tereny znajdujące się w ich granicach, nie otrzymują także rekompensat z tego tytułu. Jako źródło pozyskania dodatkowych środków wskazał także możliwość „odbiurokratyzowania” pewnych czynności w samorządach, co zmniejszy ich koszty (np. kwestia choćby częściowej elektronizacji nakazów podatkowych).

Jak uleczyć służbę zdrowia

Wiesław Miłkowski, Skarbnik Powiatu Otwockiego, odniósł się do pomysłów strony rządowej na poprawę sytuacji szpitali. Zmianę stanu, gdy to samorząd odpowiada za „nadwykonania” nakazał bowiem Trybunał Konstytucyjny w swoim wyroku z 2019 roku. Planowana restrukturyzacja ma opierać się na przejęciu przez inny podmiot tworzący. Pomysłem może być także powołanie spółki z udziałem skarbu państwa (pakiet kontrolny 51%) lub przekazanie zarządzania placówką wyspecjalizowanej agencji. Największe niebezpieczeństwo w oczach samorządowców budzi jednak możliwość wprowadzenia zarządu komisarycznego nad szpitalem.

Kongres w liczbach

Około 95% z blisko 600 uczestników stwierdziło w ankiecie ewaluacyjnej, że Kongres spełnił ich oczekiwania. Widoczne było to na czatach wszystkich scen, gdzie pojawiło się ponad 2500 wpisów. Ponad 97% uczestniczących w Kongresie skarbników dobrze lub bardzo dobrze oceniło dobór prelegentów, a ponad 99%  było zdania, że Kongres powinien być kontynuowany w przyszłości.

Osoby te, mamy nadzieję, ucieszy informacja, że IV Krajowy Kongres Forów Skarbników zaplanowaliśmy już na 10-11 maja 2022 r.!

Dziękujemy za udział i zapraszamy za rok